Badania psychologiczne -psychotesty- dla kierowców Limanowa

Chcesz wiedzieć więcej?

Kierowco - co powie o Tobie badanie psychologiczne?

Badania psychologiczne kierowców wyższych kategorii oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy są w Polsce obowiązkowe. Ponadto osoby mające prawo jazdy kategorii B, którzy łamią zasady ruchu drogowego – zdobywając dużo punktów karnych, jeżdżąc pod wpływem alkoholu lub innych środków psychoaktywnych czy sprawcy wypadków o poważnych konsekwencjach – również muszą liczyć się z tym, że w pewnym momencie zostaną na takie badanie skierowani. Zasady kierowania na takie badania określają różne akty prawne: Ustawa o kierujących pojazdami, Ustawa o transporcie drogowym oraz odpowiednie rozporządzenia ministra zdrowia.

Wśród specjalistów różnych dziedzin, związanych z ruchem drogowym, toczy się dyskusja na temat wartości i ważności tych badań, a także o rozszerzeniu ich na największą grupę użytkowników dróg, jaką są – kierowcy kategorii B używający pojazdu do własnych celów, nie związanych z pracą. Czy każdy Kowalski powinien przejść badania psychologiczne? Odpowiedź na to pytanie nie jest prosta

Jak wygląda badanie psychologiczne kierowcy?

W naszym Centrum psychologicznym Transmedica przeprowadzamy badania psychologiczne kierowców wszystkich kategorii.

Zakres badania określa Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 8 lipca 2014 roku w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców

oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy. Można tam przeczytać, że zadaniem psychologa jest opis i ocena sprawności intelektualnej i procesów poznawczych, osobowości z uwzględnieniem funkcjonowania w trudnych sytuacjach, a także dojrzałości społecznej oraz określenie sprawności psychomotorycznej. Dla przeciętnego Kowalskiego brzmi to dość tajemniczo..Spróbujemy rozszyfrować, co się kryje za tymi pojęciami. Opisy obejmują bardzo podstawowe kwestie, więcej informacji można znaleźć w literaturze związanej z tematem.

Sprawność intelektualna i procesy poznawcze to kategorie obejmujące takie procesy jak spostrzegawczość, myślenie, planowanie, rozwiązywanie zadań, uwaga, koncentracja, pamięć, inteligencja i inne.

Ludzie różnią się od siebie. Jedni myślą i rozwiązują problemy szybciej i poprawniej, inni szybciej, ale błędnie. Jeszcze inni powoli, ale dokładniej itd. Jednym łatwiej się skoncentrować na zadaniu, inni szybciej się rozpraszają. Każdy z powyższych procesów poznawczych można opisać poprzez zastosowanie odpowiedniego testu psychologicznego. Każdy test posiada normy, do którego porównujemy otrzymany wynik.

Wynik testu pokazuje nam, jak wypadamy na tle grupy. Nie ma dobrego i złego wyniku, zawsze jesteśmy od kogoś lepsi lub gorsi pod względem obecności i nasilenia danej cechy czy procesu. Ta uwaga dotyczy nie tylko testów dotyczących procesów poznawczych, ale wszystkich testów psychologicznych.

Po co mierzy się procesy poznawcze? Zakładamy, że osoby, u których myślenie, uwaga lub inne procesy poznawcze bardzo odbiegają (w dół) od średnich wyników w grupie – mogą mieć problemy z właściwym zorientowaniem się i zachowaniem w ruchu drogowym. Każdy człowiek analizuje sytuacje, w których się znajduje wykorzystując do tego procesy poznawcze. Tam, gdzie są one bardzo spowolnione, nieefektywne -wzrasta ryzyko błędów. Założenie jest takie, że błędy w myśleniu i wnioskowaniu wykryte w teście psychologicznym, mogą przełożyć się na większe ryzyko błędów w bardzo złożonej sytuacji, jaką jest ruch drogowy. Każdy kierowca dokonuje oceny sytuacji, planuje ruch który wykona, podejmuje decyzje czy wykona, to co zaplanował, inicjuje manewr – i wykonuje, jeśli wcześniejszy proces myślowy nie został zakłócony. Do etapu wykonania manewru, za całą analizę odpowiadają procesy poznawcze. Potem są również obecne, automatycznie nadzorują to, co się dzieje.

Kierowca powinien również mieć umiejętność szacowania ryzyka, przewidywania sytuacji oraz krytycznego spojrzenia na swoje umiejętności oraz swoje zdolności do kierowania pojazdem. Czy jeśli uważam się za dobrego kierowcę, a ciągle łamię prawo, powoduje stłuczki lub w inny sposób ryzykuję – to na pewno takim kierowcą jestem? Myślenie może więc bardzo odbiegać od rzeczywistości. To jak radzimy sobie w ruchu drogowym wiąże się z kolejnymi sferami:

Osobowość, radzenie sobie w sytuacjach stresowych oraz dojrzałość społeczna – te pojęcia związane są z wieloma obszarami psychologii. Trudno je w tym miejsce dokładnie i skrótowo opisać. Zatem tak z grubsza…Osobowość mówi nam, jak człowiek wchodzi w interakcję z innymi, jak odbiera środowisko. Każdy człowiek ma stały, charakterystyczny dla siebie sposób odbierania, odczuwania świata i innych oraz własne sposoby reagowania na to, co spostrzegł czy poczuł.

Testy psychologiczne opisujące osobowość mierzą nasilenie różnych cech. Cechy wpływają na sposób postępowania człowieka w różnych sytuacjach. Bez wchodzenia w szczegóły dotyczące różnych teorii psychologicznych, opis tej sfery ma nam pomóc odpowiedzieć między innymi na pytanie – czy dany kierowca będzie się czuł dobrze w pracy, którą podejmie albo czy osoba, która wsiada z kółko pod wpływem alkoholu będzie w przyszłości tak robić i wiele innych.

Czy osoba, która jest bardzo towarzyska, gadatliwa i nie lubi monotonii oraz źle znosi rozłąkę z najbliższymi będzie w stanie pracować jako kierowca TIRa na bardzo długich trasach? Nie chodzi tu o fizyczne możliwości tej osoby, ale o wpływ tego typu pracy na jej samopoczucie psychiczne. Jak ta osoba poradzi sobie ze stresem powodowanym pracą, a jak z dodatkowym stresem, jeśli mimo trudności w znoszeniu samotności podejmie tę pracę? Czy jest to osoba punktualna, odpowiedzialna, uwzględniająca obecność innych ludzi w ruchu drogowym? Testy pomagają w odpowiedzi na te pytania.

Badanie osobowości i sposobów radzenia sobie pokazuje nasze tendencje do różnych działań,  postawy, upodobania.  Możemy się w ten sposób dowiedzieć, jakie są nasze sposoby działania i predyspozycje do pracy w określonym zawodzie. Inne cechy i sposoby działania są przydatne w pracy instruktora prawa jazdy, inne u karetki.

Ważną rzeczą jest również skłonność do ryzyka, impulsywność. Jeśli przejawia się ona w zachowaniach na drodze, nie rzadko kończy się to źle.

Sprawność psychomotoryczna – do tego celu służą aparaty w pracowni psychologicznej. Mierzą czas reakcji, poprawność reakcji, koordynację wzrokowo – ruchową. Sprawdzają, jaki mamy refleks. Informacje uzyskane z tego z typu badań mają duże znaczenie w doborze kandydatów do pewnych zawodów. Właściwa reakcja na bodźce jest bardzo istotna, gdyż w ruchu drogowym spotykamy różnego rodzaju bodźce, nie tylko związane z prowadzeniem pojazdu, ale także z tym, co dzieje się w otoczeniu oraz z naszym stanem emocjonalnym. Kierowca musi zauważyć je i prawidłowo zareagować, a także odrzucić te informacje, które nie są istotne w danej sytuacji.

Poza testami psychologicznymi i aparatami, psycholog  pyta badanego o różne rzeczy istotne dla określenia wymaganych sfer. Co przemawia za taką koncepcją badania psychologicznego kierowców, jak opisana powyżej? Badacze ruchu drogowego prowadzą i publikują badania mówiące o istotnej roli procesów poznawczych, osobowości i pojęć pokrewnych czy sprawności psychomotorycznej w poprawianiu bezpieczeństwa ruchu drogowego.